Hasar Prim Oranı 3 Yıl Sonra Tekrar Yükselişte yazımızda bahsetmeliyiz ki hayat dışı, hayat, emeklilik ve reasürans şirketleri dahil sektörün brüt hasar prim oranı geçen yılın ilk 9 aylık dönemine göre 6.5 puan artarak %71.1’e yükseldi ve sektör hasar prim oranında 2015 seviyesine geri dönmüş oldu.
Türkiye Sigorta Birliği (TSB), 2018 yılının üçüncü çeyreğine ilişkin Mali ve Teknik Tablolar raporunu yayımladı. Bu raporda sigorta şirketleri için önemli göstergelerden biri olan brüt hasar prim oranı da bulunuyor. Hayat dışı, hayat, emeklilik ve reasürans şirketleri dahil sektörün brüt hasar prim oranı geçen seneye göre 6.5 puan artarak %71.1’e yükseldi. Yaklaşık 3 yıldır olumlu bir seyir izleyen brüt hasar prim oranı tekrar yükselişe geçti ve 2015’teki seviyesine ulaştı. Hasar prim oranındaki artış teknik zarar tehlikesini doğursa da mali kârın yüksek olması sektörü toparlıyor. Sadece hayat dışı şirketlere baktığımızda bu oran %76.3’e kadar yükseliyor.
Bu negatif seyre sebep olan branşlarda; kara araçları, nakliyat, yangın ve doğal afetler, genel zararlar, kara araçları sorumluluk ve genel sorumluluk gibi prim üretiminde pazar payının %72’sini oluşturan sigortalar öne çıktı. Bununla birlikte geçen yılın ilk 9 ayında 15 milyar 801 milyon liralık brüt hasar ödenirken bu yıl, 19 milyar 257 milyon lira brüt hasar ödendi. Toplam brüt ödenen hasar geçen yıla göre %21 arttı. Bu rakam, %24.5 olan 2018 Eylül ayı enflasyon oranına yakın bir noktada yer aldı. Ancak ilk dokuz ayda üretilen prim geçen yılın aynı dönemine göre %14.4 artarak enflasyonun altında kaldı.
KASKODA POLİÇE ADETLERİ DÜŞÜYOR, HASAR ARTIYOR
Kaskoda hasar prim oranı %76’dan %83’e yükseldi. Bu oranın yaklaşık 7 puan yükselmesine özellikle tamirat ve yedek parça fiyatlarındaki artış sebep oldu. Ayrıca kaskoda poliçe adetlerinde 2017 ve 2018 yıllarının ilk 9 ayı kıyaslandığında %3’lük bir düşüş kendini gösteriyor. Sigorta şirketlerinin 2018 yılı boyunca kaskoda geçen seneye göre daha az poliçe kesmesi de üretilen primin yeteri kadar artmamasına yol açtı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı rapora göre, 2017 ile 2018 yıllarının eylül aylarındaki yedek parça fiyatlarına bakıldığında %68 oranında bir fiyat artışı göze çarpıyor. Yine TÜİK’e göre, araçların tamirhane ve bakımına ödenen ücretlerde de %45’lik bir fiyat artışı ortaya çıkıyor. Bu nedenle brüt ödenen hasar bir yıl içinde 3 milyar 231 milyon liradan %27 artarak 4 milyar 133 milyon liraya çıktı.
2017’nin Nisan ayında getirilen tavan uygulamasından beri teknik zarar yazan trafik sigortasında da hasar prim oranındaki artış yaklaşık 2 puan oldu. Bu oran küçük gibi gözükse de bu branş pazar payının %28 olduğu düşünüldüğünde etkisi hissediliyor. Ayrıca 2017’nin ilk 9 ayında 4 milyar 635 milyon lira hasar ödenirken bu rakam %30’luk artışla bu senenin aynı döneminde 6 milyar 31 milyon liraya çıktı. Poliçe sayısındaki %12’lik artış, hasar prim oranını düşürmeye yetmedi.
Kara araçları sorumluluk sigortasında üretilen primleri etkileyen bir diğer olay da araç satışlarındaki düşüş oldu. Otomobil satışlarındaki yüzde 50’yi bulan daralmayla birlikte trafiğe kaydı yapılan araç sayısı da hızlı bir düşüş sürecine girdi. Eylül ayında trafiğe kaydı yapılan araç sayısı yüzde 48 düşüş gösterdi. Bu da üretilen primleri etkiledi. Bu rakam ekim ayında yüzde 65’e çıkıyor, bu da yılın dördüncü çeyreği tamamlandığında trafik sigortasındaki prim üretiminin düşmesini ve buna bağlantılı olarak hasar prim oranının artma ihtimalini ortaya koyuyor.
Yangın branşında hasar prim oranı geçen seneye göre 14 puan artarak %58’e yükseldi. Bu branştaki hasar prim oranı, konut satışlarındaki düşüşten ve fabrika yangınlarından etkilendi. Ekonomik dalgalanma sebebiyle fabrika yangınlarıyla ilgili suistimal iddiaları gündeme gelmişti. Konu, ekonomik dalgalanmanın kimi fabrikalarda yangınlara karşı alınan önlemleri de azalttığı, bu sebeple kazalarda ve yangınlarda artış olabileceği şeklinde değerlendiriliyor.
Hasar prim oranını etkileyen bir diğer değişken, konut satışları oldu. TÜİK’in rakamlarına göre, Türkiye genelinde konut satışları 2018 Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %9.2 oranında azaldı. Bu durum zorunlu deprem sigortalarının satışında istenen artışın gerçekleşmemesine yol açtı.
2017 yılında 919 milyon lira, 2018 yılında ise %23’lük artışla 1 milyar 138 milyon lira hasar ödenen Genel zararlar branşında hasar prim oranı %40’dan %52’ye yükseldi.
Genel sorumluluk sigortalarında hasar prim oranı 38 puan artarak %129 olarak hesaplandı. Bu branşta geçen yılın aynı döneminde 225 milyon lira hasar ödenirken, bu yıl 377 milyon lira hasar ödendi.
Nakliyat sigortalarında da hasar prim oranı 21 puan arttı ve %81’e ulaştı.
Genel olarak enflasyon oranı ve döviz kurundaki yükseliş poliçe adetlerinin hedeflenen seviyede artmamasına, hasarların da tahmin edilenden daha fazla gelmesine yol açtı. Neticede sektörler daha fazla risk ile karşı karşıya bir durumda.
BİLEŞİK RASYO ARTIYOR
Hayat branşında poliçe adetlerindeki artışa ve hasar prim oranındaki istikrarlı seyre rağmen sigorta sektöründeki teknik kârlılığı en iyi ölçen bileşik rasyo oranlarında ciddi bir artış ortaya çıktı. Geçen yılın ilk 9 ayında hayat ve emeklilik şirketlerinin bileşik rasyosu %90.2 iken 2018’in aynı döneminde hayat ve emeklilik şirketlerinin bileşik rasyosu %106.9’a yükseldi. Yaklaşık 17 puanlık bir artış söz konusu. Hayat dışı şirketlerin bileşik rasyosu da bir yıl içerisinde %104.6’dan %108.1’e yükseldi. Genele baktığımızda bileşik rasyo %101.2’den %107.8’e çıktı. Genel olarak hasar prim oranındaki artışların bileşik rasyoyu etkilediği belirtiliyor.
FAALİYET GİDERLERİNDE %7’lİk ARTIŞ
2017 yılının üçüncü çeyreğinde faaliyet giderleri toplam 7 milyar 552 milyon lira tutarında hesaplanırken bu yılın aynı döneminde %7 artışla 8 milyar 102 milyon lira oldu. İki yılın aynı döneminde faaliyet giderleri kıyaslandığında hayat dışında 5 milyar 72 milyon liradan 5 milyar 554 milyon liraya, hayatta 1 milyar 674 milyon liradan 1 milyar 952 milyon liraya, emeklilikte 806 milyon liradan 920 milyon liraya yükseldi. Kara araçları sorumluluk sigortasında ise ilginç bir şey yaşandı. Bütün branşlarda faaliyet gideri, geçen seneye göre artarken kara araçları sorumluluk sigortasında 1 milyar 604 milyon liradan 1 milyar 352 milyon liraya düştü.
BİLANÇO KÂRI YAKLAŞIK İKİ KATINA ÇIKTI
TSB’nin raporunda dikkat çeken diğer göstergeler bilanço kârı, özkaynak ve aktifler toplamı oldu. Geçen yıl 2.6 milyar lira olan bilanço kârı, 4.6 milyar liraya yükseldi. Sektörün 2019’a güçlü bir bilanço ile başlayacağını öngörebiliriz. Yine geçen yılın aynı döneminde %8 seviyesinde olan bilanço kârlılığı %11.8’e ulaştı. Geçen yıl 140 milyar lira olan sektörün aktifleri yılın ilk 9 ayı sonunda 170 milyar lirayı aştı. Aktif kârlılık ise %1.9’dan %2.7’ye yükseldi. 2017’nin aynı döneminde sektörün aktif toplamı 140.3 milyar liraydı, aktif kârlılığı ise %1.9 olmuştu. Sektörün aktifleri yılın ilk 9 ayı sonunda 170 milyar 519 milyon lirayı aştı ve aktif kârlılık ise %2.7 seviyesinde gerçekleşti.
HAYAT POLİÇELERİ ‘FAİZ’ KAYNAKLI TOPARLANMA
2017’nin ilk üç ayına göre, bu yılın aynı döneminde hayat poliçelerinde %22’lik düşüş meydana gelmişti. Hayat poliçelerindeki bu düşüş krediye bağlı poliçe sayısının geçen yılın ilk üç ayına göre 870 bin kadar az olmasından kaynaklanmıştı. Bu düşüşün ana sebebi olarak hem bankaların kredi ve risk iştahlarının azalması hem de konut ve ihtiyaç kredilerinin daha az alınması gösterilmişti. Ancak 2018’in 9’uncu ayı son bulduğunda hayat poliçe sayısının bir toparlanmaya girdiğini görüyoruz.
Kredi kaynaklı hayat poliçesi, adet olarak geçen seneki sayıyı yakaladı ve bir miktar geçti. Geçen yılın 3. çeyreğinde 2 milyon 285 bin kredi kaynaklı hayat sigortası poliçesi kesilirken bu yıl 2 milyon 296 bin adet kredi kaynaklı hayat poliçesi kesildi. Toplam poliçe adedi de geçen seneye göre %8 kadar yukarı çıktı.
Hayat alanındaki hasar prim oranı ve ödenen brüt hasara baktığımızda geçen seneyle arasında pek fark yaşanmadığını, hayat sigortacılığının istikrarlı bir seyir izlediğini görüyoruz. Geçen yılın 9 ayında 1 milyar 855 milyon lira hasar ödenirken hasar prim oranı %39.7 olarak hesaplandı. Bu yılın aynı döneminde de 1 milyar 953 milyon lira hasar ödenirken hasar prim oranı %38.6 seviyesinde tutuldu.
MERKEZDEN SATIŞLAR İKİ KATINA ÇIKTI
Mali ve Teknik Tablolar raporunda satış kanalı bazında prim üretimi sıralaması da yer aldı. Toplam üretilen primin %58’ini acenteler üretti. Geçen yılın aynı döneminde acenteler, toplam primin %62’si üretmişti. Oransal olarak 4 puanlık düşüşün sebebi merkez tarafından üretilen primde ciddi bir artış yaşanması oldu. Geçen yıl toplam prim üretiminin %7’sine sahip olan merkez, bu yıl %13’e yükseldi. Banka, broker ve diğer satış kanallarında oransal olarak bir değişim yaşanmadı. Merkezden yapılan satışlar hayat dışında ciddi oranda arttı. Geçen yılın 9 ayında bu kanal vasıtasıyla 2 milyar lira prim üretilirken bu yılın aynı döneminde 4.3 milyar lira prim üretildi.
